برای مدت طولانی، تنها راه برای فهمیدن این که آیا فردی باهوش است یا خیر، اندازه گیری IQ (ضریب هوشی) او بود اما امروزه، بسیاری از مطالعات تکامل یافته اند و در سال های اخیر، هوش هیجانی توجه را به خود جلب کرده است. در واقع، هوش عاطفی (EI) یا هیجانی، توانایی فرد در شناخت و مقابله با هیجانات خود بوده و قادر به استفاده از آن ها به نفع خود است. علاوه بر این، با درک احساسات دیگران و توانایی ایجاد روابط سالم با اطرافیانتان نیز ارتباط مستقیم دارد. به همین دلیل، در این راهنما شما را با هوش عاطفی یا هیجانی آشنا می کنیم.

 

تعریف هوش هیجانی 

هوش هیجانی عبارت است از «توانایی شناسایی احساسات خود و دیگران، ایجاد انگیزه درونی و مدیریت خوب احساسات در درون خود و در روابطمان». در کتاب هوش عاطفی نوشته دانیل گولمن، یافته مهمی در مورد افراد خودآگاه وجود دارد که باعث می‌ شود بهتر بفهمیم که داشتن هوش عاطفی یا هیجانی خوب به چه معناست. به گفته گلمن، هوش عاطفی یا هیجانی به شرح زیر تقسیم می شود:

هوش درون فردی: توانایی ایجاد یک مدل دقیق و واقعی از خود و استفاده موثر از آن.

هوش بین فردی: توانایی درک سایر افراد، انگیزه و احساسات آن ها، نحوه رفتار و همکاری با آن ها.

در بسیاری از متون، هوش عاطفی یا هیجانی راهی برای کنترل احساسات است

چگونه هوش عاطفی بر زندگی شما تأثیر می گذارد؟

آیا می‌خواهید با دیگران ارتباط برقرار کنید، تصمیم ‌های مهم ‌تری در زندگی  بگیرید، هدف خود را پیدا کنید و و زندگی کامل‌تری داشته باشید؟ با توجه به این موارد، هوش هیجانی ممکن است عنصر گمشده زندگی شما باشد، زیرا به معنای آگاهی فرد از احساسات خود و توانایی او در استفاده از این آگاهی در موقعیت های مختلف زندگی است. چقدر خودتان را به درستی درک می کنید و چگونه می توانید از این دانش برای موفقیت در جامعه اطراف خود استفاده کنید؟

هوش هیجانی توانایی درک و شناخت احساسات خود و دیگران و استفاده از این آگاهی برای مدیریت روابط و رفتار خود است. آیا ماهیت احساسی را که دریافت می کنید تشخیص می دهید؟ آیا می توانید آن احساسات را بدون اینکه اجازه دهید بر شما مسلط شوند مدیریت کنید؟ آیا می توانید انگیزه انجام کار خود را حفظ کنید؟ آیا نسبت به  احساسات افراد اطراف خود و واکنش درست به آن ها آماده هستید؟ اگر پاسخ این سؤالات «بله» است، احتمالاً مهارت‌ هایی را دارید که اساس «هوش عاطفی» را تشکیل می ‌دهند.

اهمیت کسب هوش هیجانی 

طبق تحقیقی که روی ۹۵ دانشجو دانشگاه هارواد انجام شده مشخص شده که تیزهوش ترین دانشجویان  آن سالها  که الان به میانسالی رسیدند در مقایسه با دانشجویان متوسط موفق نبودند به ویژه از لحاظ درامد و شادی و رضایت از زندگی . تحقیقی روی ۸۱ دانش اموز دبیرستان هم انجام شده و به نتیجه رسیدند که دانش اموزان با نمرات بالا در دبیرستان و ممتاز در دانشگاه، بعد از فارغ التحصیلی فقط یک چهارم انها از لحاظ شغلی در سطح خوبی بودند. دریافتند

اینکه شخص چقدر در مهارت های عاطفی و احساسی خبره باشد برای او سرنوشت ساز است زیرا همین قابلیتهاست که از میان دو نفر با هوش و استعداد یکسان ،یکی را به رفاه و دیگری ناکام. 

این مهارت اشاره به توانایی فرد برای کنترل احساسات و استفاده از آن برای بالا بردن قدرت تفکر است. افراد با هوش هیجانی بالا در تشکیل و حفظ روابط بین فردی و گروهی بهتر عمل می کنند. هوش هیجانی یکی از مهارتهای مورد نیاز تا سال ۲۰۲۰ عنوان شده است . در زندگی امروزه برقراری ارتباط با دیگران امری ضروری است. برای دستیابی به موفقیت در برقراری ارتباط، مخصوصا در روابط کاری، عوامل زیادی از جمله فن‌ بیان، هوش‌ هیجانی، ظاهر آراسته و موارد دیگر دخیل هستند. آنچه جامعه ما را به پیش میبرد هوش هیجانی یا هوش اجتماعی است. هوش تحصیلی به تنهایی جوابگوی نیاز ما نیست.

 بسیاری از افراد فکر می کنند که دوست داشتنی بودن ناشی از ویژگی‌های ذاتی و غیرآموختنی است که فقط تعداد محدودی از افراد این ویژگی را دارند ،  این را بدانید که دوست داشتنی بودن تحت کنترل شماست و با هوش هیجانی در ارتباط است . 

در مشاغلی که با مشتریان در ارتباط هستید، برخورداری از هوش بالای هیجانی بسیار ضروری است چرا که این امکان وجود دارد که مشتری ها در مواقعی برخورد صحیحی نداشته باشند و باید در ان مواقع عکس العمل مناسب را نشان دهید. به همین دلیل نیز در برخی از محل های کار، آموزش های حرفه ای در این زمینه ها به کارمندان داده می شود. تاکید اصلی چنین آموزش هایی، تمرکز بر مدیریت و ابراز احساساتی است که مستقیما در ارتباط های کاری به کار می آیند.

بهتر است بدانید که «هوش هیجانی» یک توانایی شناختی محسوب می شود و می تواند طول عمر شما را نیز افزایش دهد. بنابراین اگر ناتوانایی در ارتباط با موارد برشمرده در شما وجود دارد، نگران نباشید چرا که قادر به تقویت آنها در خود هستید.

این مقاله را بخوانید : مهارتهای ارتباطی

۴ دلیل برای اهمیت هوش هیجانی

سلامت جسم  

خب در ادامه خواهیم گفت که کنترل احساسات یکی از نشانه های هوش هیجانی بالاست و زمانی که بتوانیم احساساتمان را با به کار گیری هوش هیجانی کنترل کنیم نه زیاد عصبانی می شویم ..نه استرس زیاد سراغ ما می آید . طبیعتاً تاثیر مثبتی روی سلامتی ما خواهد گذاشت.

ارتباطات موثرتر 

۸۵ درصد زندگی ما ارتباطات است و هوش هیجانی باعث می شود که ارتباطات موثرتری را با اطرافیانمان برقرار کنیم .

حل اختلافات در زندگی روزمره

درصورتی که بتوانیم طرف مقابل مان را به خوبی درک کنیم به راحتی می توانیم کش مکش هایی که بینمان وجود دارد را نیز حل کنیم و هوش هیجانی است که این توانایی را به ما می دهد.

موفقیت ها 

هوش هیجانی به ما کمک می کند که انگیزه هایمان را پرورش دهیم و با با قدرت به سمت موفقیت های بیشتر حرکت کنیم 

نشانه افراد با هوش هیجانی بالا

  زمانی که نسبت به حرکات بدن، حالت چهره و لحن صدای‌تان آگاه باشید و سعی کنید آنها را مثبت نشان دهید، مردم به سمت‌تان جذب می‌شوند. استفاده از لحنی مشتاق، باز کردن دست‌ها (دست به سینه نبودن)، ارتباط چشمی مداوم و قرار گرفتن به سمت فردی که در حال صحبت با شماست، همگی شکل‌های مختلف مثبت زبان بدن هستند که افراد دارای هوش هیجانی بالا برای جذب و همراه کردن دیگران با خود استفاده می‌کنند.

 شاید در زندگی با افرادی مواجه شده‌اید که همواره در حالت روحی خوبی قرار دارند و قادرند از سخت‌ترین مشکلات زندگی با متانت عبور کنند و به‌ نوعی باعث آرامش دیگران نیز هستند. این افراد در برابر مشکلات و ناکامی ها از کوره در نمی روند و بر احساسات خود مسلط هستند. روان‌شناسان به این تیپ‌های شخصیتی، افراد دارای هوش هیجانی می‌گویند.

 افراد با هوش هیجانی بالا همدلی را به خوبی یاد گرفته‌اند. با هر کسی که بخواهند همدلی می‌کنند، اما اجازه نمی‌دهند شخصی از عواطف آنان سوء استفاده کند. آنان به خوبی می‌دانند که لزومی ندارد غصه مشکلات هر کسی را بخورند. البته افراد دارای هوش هیجانی با صبر و حوصله و به دقت به مشکلات دیگران گوش می‌دهند و راهکار ارائه می‌کنند.

 «تعادل» می تواند کلید مدیریت احساس باشد و افرادی که از «هوش هیجانی» بالایی برخوردار هستند مهارت هایی دارند که به واسطه آن مهارت ها قادر به تغییر احساسات شان هستند. شاید به همین دلیل نیز افرادی که از بهره «هوش هیجانی» بالایی برخوردار هستند، سطح اضطراب کمتری دارند.

این مقاله را بخوانید : کاربرد زبان بدن در اتباطات

 اگر قادر به تشخیص احساسات منفی در خود هستید و برخی از موقعیت ها را به عنون یک چالش مورد بررسی قرار می دهید و بر موقعیت های مثبت و پایدار تمرکز می کنید، از «هوش هیجانی» بالایی برخوردار هستید.

تصور کنید که رابطه تان یا کارتان را از دست داده اید. اگر فردی با «هوش هیجانی» بالا باشید، احتمالا احساسات خود را سرنخی برای انجام کاری در این راستا قرار خواهید داد. با چالش های این روند، کنترل احساسات و افکار خود نیز کنار خواهید آمد. فردی که از هوش هیجانی ضعیفی برخوردار است، احتمالا در برخورد با این مشکل، ناامید و افسرده ( عدم مدیریت احساسات ) خواهد شد.

 افراد با هوش هیجانی بالا غرنمی زنند! غرزدن زدن نشانه دو مسئله است ؛ فرد، قربانی یا مظلوم واقع شده است و یا اینکه راه‌حلی برای رفع مشکلش ندارد. این در حالی است که فرد دارای هوش بالای هیجانی به ندرت احساس قربانی بودن می‌کند و شاید بتوان گفت به هیچ وجه خود را در وضعیت گنگ و بی‌پاسخ نمی‌یابد.
از سوی دیگر آنان به خوبی می‌دانند که غر زدن ثمره‌ای جز انتقال انرژی منفی به اطرافیان ندارد. زمانی که مشکلی برایشان پیش می‌آید، فوراً در صدد حل مشکل بر می‌آیند

 هوش هیجانی» می تواند به مفهوم تفاوت میان عکس العمل خوب و بد در محیط های گوناگون باشد. 

افرادی که هوش هیجانی قوی ندارند ، بیشتر در معرض بروز یک عکس العمل معمولی هستند و به بررسی جزئی و دقیق موقعیت ها نمی پردازند . پژوهش های مرتبط انجام داده نشان داده نشانه های افسردگی بیشتری در میان افرادی با «هوش هیجانی» پایین تر دیده می شود .

۵ رکن هوش عاطفی یا هیجانی

دانیل گولمن، روانشناس، روزنامه نگار، نویسنده و دکترای دانشگاه هاروارد، یکی از مسئولین اصلی ترویج اصطلاح هوش هیجانی در سراسر جهان بود. او را «پدر هوش عاطفی یا هیجانی» می ‌دانند. گولمن ۵ رکن اصلی هوش هیجانی را که هرکسی می‌ خواهد آن را توسعه دهد باید در نظر داشته باشد، فهرست کرد.

سه مورد اول درون فردی و دو مورد آخر بین فردی هستند. این ۵ رکن عبارتند از:

۱- احساسات خود را بشناسی

اولین رکن خودآگاهی است که به معنای توانایی درک چگونگی عملکرد احساسات است. یعنی باید فهمید که احساسات چگونه به وجود می آیند و به چه صورت خود را نشان می دهند. به طور معمول، احساسات دو نوع واکنش در پی دارند، واکنش روانی و فیزیکی. به طور مثال،  احساسی مانند اضطراب می تواند باورهای محدود کننده و افکار منفی را که به کمبود ظرفیت اشاره دارد و همچنین نشانه های فیزیکی مانند تپش قلب و درد شکم را ایجاد کند.

۲-احساسات خود را کنترل کنید

رکن دوم، خودتنظیمی احساسات است. یعنی صلاحیت مدیریت احساسات. هنگامی که بتوانید احساس خود را تشخیص دهید، کنترل این آن آسان تر می شود. با پیروی از مثال قبلی، بیایید فرض کنیم که شما همیشه در موقعیت‌ های خاصی احساس ناراحتی می ‌کنید که واکنش های ‌ فیزیکی و روانی را که قبلاً ذکر شد ایجاد می ‌کند.

برای شروع تسلط بر این احساس بد، اولین قدم این است که مشخص کنید چه شرایطی آن را برمی انگیزد. چندین استراتژی می تواند در این زمینه مفید باشد، مانند صحبت کردن با خودتان یا داشتن یک دفتر خاطرات شخصی. همیشه به یاد داشته باشید که یک انتخاب دارید وکنترل احساسات در دستان شماست.

۳-ایجاد انگیزه در خود

رکن سوم مربوط به ایجاد انگیزه و با انگیزه ماندن است. برای این کار، باید از احساسات به نفع خود استفاده کنید، به نفع یک هدف خاص، چه شخصی و چه حرفه ای. اگر هدف شما ارتقاء هوش هیجانی خود است، برای مثال، تمرینی که باید انجام دهید این است: چگونه می توانم احساساتم را مدیریت کنم تا تصمیمات قاطعانه تری بگیرم و از فرصت ها استفاده کنم؟

به نظر می رسد که دلیل موفقیت در هر شرایطی، تصمیم گیری صحیح باشد اما در واقع، کلید موفقیت در تعادل بین احساس و تصمیم است.

۴-همدلی را افزایش دهید

رکن چهارم نیز اولین موردی است که به مهارت ‌های بین فردی می ‌پردازد. توسعه همدلی، از مفهوم شناخته شده «خود را به جای دیگری قرار دادن» فراتر می رود. در اینجا، علاوه بر تمرین کنترل هوش هیجانی، متوجه می شوید که اطرافیان شما، دوستان، خانواده و همکاران نیز احساسات خود را دارند و باید یاد بگیرند که با آن ها برخورد کنند.

۵-روابط خود را توسعه دهید

انسان ها با اطرافیان خود زندگی می کنند. ما از ابتدا دور هم جمع شده ایم تا با هم بر موانع غلبه کنیم. رکن پنجم و آخر به این موضوع می پردازد. نیاز به ارتباط با دیگران و اینکه چگونه مهارت های اجتماعی می تواند در این زمینه مفید باشد

 

راستی اگر هنوز در دوره رایگان فن بیان، سخنرانی و افزایش عزت نفس ما شرکت نکرده اید از طریق لینک زیر می توانید در دوره شرکت کنید .

دوره رایگان فن بیان ، سخنرانی و عزت نفس

محصول تقویت هوش هیجانی به درد من می خورد؟ 

۱. گرفتار جر و بحث‌های متعدد می‌شوید؟

۲. متوجه احساسات دیگران نیستید؟

۳. فکر می‌کنید که دیگران هستند که زیادی حساسند؟

۴. از شنیدن نقطه‌نظرات دیگران سر باز می‌زنید؟

۵. دیگران را بابت اشتباهات خود مقصر می‌دانید؟

۶. توانایی مواجهه با موقعیت‌های درگیرکننده‌ی احساسات را ندارید؟

۷. مستعد انفجار ناگهانی احساسات هستید و کنترل خشم برای شما سخت است؟

۸. در حفظ روابط دوستانه موفق نیستید؟

۹. قادر به هم‌حسی با دیگران نیستید؟

برای سنجش هوش هیجانی خود حتما در تست هوش هیجانی شرکت کنید

سخن پایانی

همانطور که گفته شد، هوش عاطفی (EI) توانایی درک احساسات خود و دیگران در تعاملات اجتماعی و هنگام تصمیم گیری است. در حقیقت، هوش هیجانی به ما کمک می کند استرس خود را مدیریت و روابط قوی تری ایجاد کنیم، و به اهداف تحصیلی و شغلی دست یابیم.  بنابراین هوش عاطفی یا هیجانی در بسیاری از زمینه های زندگی مانند زمینه های شخصی، خانوادگی، عاطفی و حرفه ای مورد نیاز است و کسانی که این مهارت را دارند می توانند بسیار بهتر عمل کنند.

هوش هیجانی – نشانه های افرادی که هوش هیجانی بالا دارند