احساس ارزشمندی و ۵ راه تقویت احساس خود ارزشمندی درونی

سلام سلام به همه شما دوستان خوبم . واقعیتش اینه که احساس ارزشمندی برای خود من هم مسئله خیلی مهمی بوده و هست. موضوعی که احساس می کنم خیلی بهش توجه نمی‌شه، در صورتیکه یکی از عناصر مهم سلامت روان، احساس ارزشمندیه که در هر انسانی وجود داره و باید باشه.

از دیدگاه دکتر علی صاحبی روانشناس ، احساس ارزشمندی باعث سلامت روان و سلامت روان موجب نیک‌زیستی (well-being) است. بسیاری از ما رفاه داریم ولی باز هم رضایت از زندگی نداریم. تحصیلات عالی داریم ولی نیک‌زیستی نداریم. بنابراین می‌توان گفت منظر اصلی نگاه به احساس ارزشمندی، به‌عنوان یکی از مؤلفه‌ها یا یکی از ستون‌های اصلی سلامت روان و نیک‌زیستی است.

احساس خود ارزشمند بودم و احساس ارزشمندی چیست؟ من احساس ارزشمند بودن درونی می کنم؟

احساس ارزشمندی یعنی اینکه برداشتی که فرد از خودش دارد چه اندازه محترمانه است. تا چه میزان شأن کاملاً مشخصی برای خودش قائل است و تا چه حد برای خودش حقوقی قائل است و دیگران را موظف می‌داند آن حقوق را رعایت نماید.

انسانی که احساس ارزشمندی می‌کند می‌گوید من موجودی هستم دارای احترام، دارای ارزش انسانی و به صرف اینکه یک انسانم، و نه به این دلیل که رئیس جایی هستم یا تحصیلات عالی دارم، چارچوب های مشخصی دارم که دیگران وظیفه دارند به آن احترام بگذارند و من وظیفه دارم از این حقوق حفاظت کنم. اگر کسی بخواهد به حقوق من تجاوز کند باید محترمانه تذکر دهم که این حقوق من است و شما باید آن را رعایت نمایید. این سکه البته دو رو دارد. یعنی دیگران نیز دارای شأن و حقوق هستند و من حق ندارم وارد حد و مرز آن‌ها شوم. این تعریف از  دکتر علی صاحبی می باشد.

دانلود فایل صوتی احساس ارزشمندی 

احساس ارزشمندی یعنی من خودمو همینطور که هستم می پذیرم و قبول دارم

نشانه احساس ارزشمندی کم

موارد زیر را بررسی کنید و ببینید که کدام یک در مورد شما صدق می کند:

• خودم همینطور که هستم نمی پذیرم
• بیشتر به شکست هایم فکر می کنم
• فکر می کنم بقیه از من شایسته ترن
• از اشتباه کردن فرار می کنم
• احساس بی ارزشی می کنم
• نگرانم شایستگی لازم نداشته باشم

کسانی که احساس ارزشمندی ندارند خود را قربانی شرایط بیرونی می‌دانند و منتظرند یک عاملی از بیرون بیاید و آن‌ها را نجات دهد

ویژگی افرادی که احساس ارزشمندی بالا دارند

۱. کسی که به احساس ارزشمندی درونی رسیده است ویژگی مسئولیت پذیری، ویژگی بارز اوست. دیگران را مقصر نمی داند و کسی جز خود ( جامعه، دولت، پدر و مادر و..) را مسئول شرایط و موقعیت خود نمی داند. شاید الان از جایی که هستم راضی نباشم اما می دانم که در نهایت خودم مسئولم. به عنوان مثال فردی که کارمند سازمانی است به دلیل اینکه پدر او اصرار کرده وارد شغل کارمندی شود، پدرش را مقصر نمی داند و خودش را مسئول شرایط کاری خود می داند . او در این شرایط در پی این است که در کنار شغل کارمندیش کسب و کار شخصی برای خود راه اندازی کند. این دیدگاه یک فرد مسئولیت پذیر است.

۲:  شخصی که به احساس ارزشمندی درونی رسیده، پذیرفته که شرایط فعلی ش با شرایط مطلوبی که مدنظرش است فاصله دارد اما این فاصله با تلاش و حرکت پرکردنی است . یک نفر این فاصله را در یک هفته پر می‌کند، فرد دیگر در یک ماه یا در یک سال. ولی قابل پرکردن است. انسانی که احساس ارزشمندی می‌کند می‌گوید این شرایط موجود است و این شرایط مطلوب من؛ و من مسئولیت دارم که در جهت خواسته ها و رشد خودم حرکت کنم. به عنوان مثال من تحصیلاتم دیپلم است، همیشه دوست داشتم یک پزشک شوم. پزشکی برای من شرایط مطلوب است. من باید برای رسیدن به این خواسته تلاش کنم . اگر حرکتی در این جهت انجام ندهم تنها یک نفر مقصر است و کم گذاشته و او خود من هستم.

۳: در حرکت از شرایط موجود به شرایط مطلوب، انسانی که احساس ارزشمندی می‌کند تنها روی خودش حساب می‌کند، نه هیچ کس دیگری. از دیگران کمک می‌گیرد که البته بالاترین آن‌ها خدا است، ولی فقط روی نیروها و توان خودش، و هر آنچه که خدا به او داده است حساب می‌کند . 

عوامل کاهش دهنده احساس ارزشمندی

• طرد ، انتقاد ها و درکل تربیت ما درکودکی
• منفی بافی و نشخوار افکار بیهوده
• واکنش به این افکار بیهوده

عامل اول که باعث احساس ارزشمندی پائین در ما می شود طرد شدن، تائید نشدن ، انتقاد شنیدن و در کل تربیت خانواندگی ماست. اما این هر گز به این معنی نیست که من والدینم را مقصر احساس ارزشمندی پائین خود بدانم . باید بدانم که آنها نیز در حد اگاهی خود رفتار کردند و بهترین کاری که بلد بودند را انجام دادند. انسانی که در پی رشد است باید مسئولیت شرایط فعلی خود را بپذیرد و دست از مقصر دانستن دیگران بردارد.

عامل دوم در کاهش احساس ارزشمندی منفی بافی و نشخوار افکار بیهوده است. به عنوان مثال نمیشه ، نمی تونم، به درد نمی خورم ، از عهده ش بر نمیام و.. فرض کنید من قرار است سخنرانی کنم . در کلاس فن بیان هم شرکت کردم اما باز هم خودم را باور ندارم و قبل از سخنرانی با منفی بافی های ذهنم روبرو می شوم . تو از عهده ش بر نمیای . سوتی می دی و تپق می زنی .آبروت می ره. اگر این صداهای ذهنی را به یک صدهایی که از رادیو  پخش می شود، تشبیه کنید همیشه این رادیو روشن است. خب چه کار کنم ؟ هیچ . بدون توجه به صداهای ذهنی تان( یا همان صداهایی که از رادیو پخش می شود) کاری که باید را انجام دهید و به صداهای ذهنی تان بی تفاوت باشید.

 عامل سوم که باعث کاهش احساس ارزشمندی می شود، واکنش ما به این صداهای ذهنی و افکار بیهوده است. یعنی در ان مثال که من قرار است سخنرانی کنم وقتی افکار بیهوده سراغ من می ایند من تسلیم می شوم و احساس می کنم که لایق نیستم و شایستگی لازم برای قرار گرفتن در ان موقعیت را ندارم . و همین تسلیم شدن به صداهای ذهنی باعث می شود که حس خوبی نسبت به خودم و عملکردم نداشته باشم و احساس ارزشمندیم کاهش پیدا کند.

راههای افزایش احساس ارزشمندی

۱. تهیه لیستی از توانمندی هایتان

برای کسب احساس ارزشمندی نکته ای که مهم است این است که بر روی داشته ها ( ماشین، خانه، تحصیلات و …) تمرکز نکنید. چون یک اتفاق ساده  می‌تواند داشته ها را از من بگیرد ولی توانمندی من را هیچ کسی نمی‌تواند از من بگیرد. در این تمرین فهرستی از توانمندی ها و ویژگی های مثبت خود آماده کنید .

۲.مقایسه نکردن خودت با دیگران

مقایسه روی عزت نفس و احساس ارزشمندی تاثیر منفی دارد .مقایسه اساساً اشتباه است و احساس ارزشمندی را پائین می اورد. فرض کنید من خودم را با دوست همسن خودم مقایسه کنم . فرض کنیم من لیسانس عمران دارم و او پزشک است. دائماً درامدی که او می تواند کسب کند را با درامدم مقایسه می کنم و احساس بدی نسبت به وضعیت فعلی خودم پیدا می کنم و نمی توانم خودم را بپذیرم و دوست داشته باشم.

۲. خودتان را ببخشید

خودتان را به‌خاطر همه اشتباهاتتان  و کمبودهایتان ببخشید و گذشته را رها کنید. از اشتباهاتتان درس بگیرید. با وجود احساس گناه و عذاب وجدان ، نمی‌توانید به احساس ارزشمندی واقعی برسید.

۳. از ناحیه امن تان بیرون بیائید

اگر احساس ارزشمندی تان پائین است نمی توانید کارهایی انجام بدید که برای شما تازگی دارد، چون خودتان و توانمندی تان را قبول ندارید! از ریسک پذیری برای بهترشدن نترسید. دست از تردید به توانایی‌هایتان بردارید و پیش‌ بروید. اگر بار نخست موفق نشدید، یاد می‌گیرید دفعه بعد از مسیر دیگری پیش بروید. مثلاً اگر همیشه کارمند بودید و برای دیگرای کار می کردید و همیشه در رویای شروع کسب و کار شخصی بودین به این فکر کنید که چطور می توانید کار هرچند کوچک برای رویای خود انجام دهید.

۴. خودتان را دوست داشته باشید

خودتان را همان‌طور که هستید، بپذیرید. فکر نکنید که فقط شما هستید که ویژگی‌ منفی دارید. همه ما مجموعه ای از ویژگی های مثبت و منفی در درونمان داریم. به عنوان مثال ممکن است یک فرد ظاهر خیلی زیبایی نداشته باشد اما یک مدیر قابل باشد یا ممکن است یک نفر بسیار موفق و ثروتمند باشد اما انسان درستی نباشد. در مقابل آینه بایست و به خودت لبخند بزن و از خودت بابت موفقیت هایی که تا کنون داشتی سپاسگزاری کن.  این عبارت تاکیدی را تکرار کن: من خودم را دوست دارم و خودم را کاملا میپذیرم . من لایق همه چیز و بهترین ها هستم .
زمانی که این عبارات تاکیدی را تکرار می کنید امکان دارد در اوایل ذهنتان مقاومت کند کاملاً طبیعی است. شما به کارتان ادامه بدهید. 

۵. با افراد با شخصیت سالم در ارتباط باشید

 با افرادی در ارتباط باشید که بر تردیدهایشان غلبه کرده‌اند و مانند شما در مسیر شناسایی ارزش‌هایشان هستند و احساس ارزشمندی بالا دارند. افرادی که خودشان را قبول ندارند و وجودشان سرشار از ترس است به ما هم جرات برخواستن نمی دهند چه بسا اگر ما بخواهیم تلاشی کنیم انها مانع ما هم بشوند.

اعتماد به نفس، احساس ارزشمندی و عزت نفس جز مهارت های بسیار مهمی است که کسب کردنش باعث دستاوردهای بسیاری در زندگی ما می شود. ذر این راستا دوره ای طراحی کردیم که به شرح زیر می باش.

کسب اطلاعات بیشتر در لینک زیر:

دوره آنلاین عزت نفس، احساس ارزشمندی و اعتماد به نفس