۱۸ تکنیک بداهه گویی | بداهه گویی چیست و چه اهمیتی دارد؟

 

بداهه گویی یک هنر است و باعث موفقیت و درخشش افراد می شود. توانایی صحبت کردن بدون آمادگی قبلی در هر موقعیتی می تواند در توسعه فردی بسیار تاثیرگذار باشد؛ از این رو می توان برای تقویت این مهارت از اصول و تکنیک هایی استفاده نمود. بداهه صحبت کردن و بر زبان آوردن افکار به بهترین شکل و با جملاتی مناسب و تاثیرگذار مهارتی اکتسابی است که می توان آن را از طریق آموزش و تمرین فرا گرفت یا تقویت کرد.

 در این مقاله از سخن سبز قصد داریم به بررسی ۱۸ تکنیک بداهه گویی بپردازیم و نکاتی را برای تقویت این مهارت کلامی ارائه دهیم؛ با ما همراه باشید.

آنچه در این مقاله می خوانید:

• بداهه گویی چیست و چه اهمیتی دارد؟
• تکنیک های بداهه گویی
• روش ها و قالب های بداهه گویی

بداهه گویی چیست و چه اهمیتی دارد؟

بداهه گویی و داشتن فن بیان خوب از موضوعات مهم در توسعه فردی و موفقیت به شمار می رود و با تسلط بر بداهه گویی می توان به مهارت های کلامی دست پیدا کرد. بداهه گویی در لغت نامه به معنی بدون اندیشه سخن گفتن و ناگهانی صحبت کردن است. بداهه صحبت کردن امری صرفا ذاتی نیست و می توان آن را پرورش داد و تقویت نمود. بداهه گویی یک هنر و مهارت است و از مهمترین تکنیک های سخنرانی محسوب می شود.

توانایی صحبت کردن بدون آمادگی باعث بالا رفتن اعتماد به نفس شده و اعتبار شما را در جمع افزایش می دهد. در بداهه گویی سخنان از ضمیر ناخودآگاه افراد نشات می گیرد، زیبایی و تاثیرگذاری آن به محتوای فکری و قدرت بیان افراد بستگی دارد؛ از این رو بداهه گویی از اهمیت بالایی در سخنرانی برخوردار است.

تکنیک های بداهه گویی

همانطور که گفته شد بداهه گویی یک مهارت است و می توان با استفاده از تکنیک های موثری آن را تقویت کرد. بداهه گویی توانایی صحبت کردن بدون اندیشه و آمادگی است اما برای سخن گفتن درباره هر موضوعی باید از قبل اطلاعات لازم از آن را در اختیار داشته باشید. با استفاده از تکنیک های بداهه گویی که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم می توانید در سخنرانی ها راجب موضوعات تخصصی خود به راحتی صحبت کنید.

۱- داشتن ذهنی آرام

زمانی که آرامش داشته باشید و ذهن شما به هر سویی نرود می توانید به خوبی صحبت کنید. یکی از مهمترین تکنیک های بداهه گویی آرام کردن ذهن است. با داشتن ذهنی آرام قدرت تمرکز شما افزایش می یابد و افکارتان سر و سامان می گیرد. از مهمترین روشهای آرام کردن ذهن برای تقویت مهارت بداهه صحبت کردن، می توان به مواردی همچون گوش دادن به موسیقی، مدیتیشن و تکنیک های تنفسی اشاره نمود.

۲- افزایش سطح اطلاعات عمومی

با استفاده از روش هایی مانند مطالعه می توانید در زمینه های مختلف آگاهی کسب کنید. شما برای داشتن یک بداهه گویی خوب و موثر در سخنرانی علاوه بر تسلط به موضوعات تخصصی حوزه خود، باید از سطح اطلاعات عمومی بالایی نیز برخوردار باشید. داشتن اطلاعات زیاد و افزایش دایره لغات باعث می شود در بحث های مختلف صحبتهای مفیدی را بدون اینکه از قبل آمادگی خاصی داشته باشید و یا متنی را آماده کنید، انجام دهید.

۳- طرح کردن سوالات احتمالی

قبل از هر سخنرانی سعی کنید در حوزه تخصصی خود سوالات احتمالی که دیگران ممکن است از شما بپرسند را برای خود مطرح نمایید. با طرح کردن سوالات احتمالی و داشتن پاسخ های آنها می توانید زمانی که نیاز به بداهه گویی دارید، از آمادگی خوبی برخوردار باشید.

۴- ارتباط برقرار کردن میان موضوعات

از دیگر تکنیک های تقویت مهارت بداهه گویی افزایش درک بیشتر نسبت به موضوعات مختلف است. با ارتباط برقرار کردن بین موضوعات می توانید تفاوت ها و تشابهات آنها را بهتر متوجه شوید و با دید بازتری سخنرانی کنید. کلمات مترادف و متضاد بیشتری را فرا بگیرید و به دنبال موضوعات خاص نباشید. می توانید راجب هرچیزی که در زندگی روزمره وجود دارد آگاهی های لازم را کسب کنید و یا درباره موضوعات مورد علاقه خود و یا مورد علاقه اکثر افراد، اطلاعات مناسب و موثر را به خاطر بسپارید.

۵- تمرین سخنرانی در تنهایی

یکی از تمرین های تاثیر گذار و تکنیک های مهم برای افزایش مهارت بداهه گویی خود تمرینی است. می توانید یک کلمه و لغت را به طور اتفاقی انتخاب نموده و راجب آن هر چه به ذهنتان می رسد را بر زبان بیاورید. برای مثال یک صفحه از کتابی را باز کرده و اولین لغت و یا موضوعی که به چشمتان می خورد را انتخاب کنید و راجب آن چندین دقیقه با خودتان صحبت نمایید. از آنجایی که شما در یک محیط تنها هستید دیگر نگران خجالت کشیدن نباشید و به راحتی به بیان موضوع بپردازید.

۶- مطالعه ادبی و استفاده از مطبوعات و رسانه

با گوش دادن و یا مطالعه اخبار و اتفاقات مختلفی که توسط رسانه ها منتشر می شوند، می توانید دایره لغات و واژگان خود را گسترش دهید. با استفاده از این تکنیک بداهه گویی، اطلاعات شما درباره موضوعات مختلف افزایش می یابد و با تکرار واژگانی که فرا گرفتید و بررسی آنها، قدرت ذهنی خود را تقویت می کنید. هر چه شما با تعداد کلمه بیشتری آشنا شوید، می‌توانید راحت‌تر سخنرانی کنید.

۷- توجه به تکیه کلام ها و اصوات نامفهوم

از دیگر تکنیک های بداهه گویی حذف تکیه کلام های نامناسب و اصوات نامفهوم است. با حذف این موارد می توانید تاثیر مثبتی بر مهارت های سخنرانی بداهه و فن بیان خود داشته باشید. برای این تکنیک در خلوت خود به سخنرانی درباره موضوعات مختلف بپردازید و صدای خود را ضبط نمایید. سپس با گوش دادن به صدای خود به دنبال تکیه کلام های نامناسب و یا کلماتی که بسیار تکرار کرده اید باشید و آنها را یادداشت کنید.

پس از نوشتن اصوات نامفهوم و تکیه کلام هایی که باعث نامناسب جلوه دادن صحبت ها و سخنرانی شما می شود، به تمرین سخنرانی بدون استفاده از آنها بپردازید. تکیه کلام های کوچه بازاری و یا بسیار خودمانی و اصواتی مانند عهه، اووم و … می توانند تاثیرات بدی بر روی سخنرانی شما بگذارند.

۸- داشتن صدایی رسا

داشتن صدایی رسا و بلند یک تکنیک بداهه گویی مهم به شمار می رود، زیرا می توانید به خوبی منظور خود را به مخاطبان برسانید و تاثیر و بازخورد بهتری از شنوندگان دریافت کنید. دقت داشته باشید که اگر صدای شما به اندازه کافی بلند و رسا نباشد، شنونده دیگر علاقه‌ای به گوش دادن صحبت‌های شما نخواهد داشت. منظور از صدای رسا و بلند دارد و فریاد زدن نیست، زیرا صدای بسیار بلند نیز باعث اذیت مخاطبان می شود.

۹- مطمئن و محکم صحبت کردن

داشتن اقتدار در صحبت کردن یکی دیگر از تکنیک های تقویت مهارت بداهه گویی است. زمانی که شما می خواهید به طور ناگهانی و بدون اندیشه و آمادگی قبلی صحبت کنید، بهتر است با اطمینانی خاص و محکم و بدون ترس و شک حرف بزنید. با استفاده از این تکنیک مخاطبان شما حس بهتری پیدا می کنند و شما را یک فرد ماهر و توانا در زمینه صحبت کردن می دانند. مطمئن و محکم صحبت کردن باعث اعتماد طرف مقابل به شما می شود و تاثیرگذاری سخنان شما را افزایش می دهد.

۱۰-  مطالعه کتاب های بداهه گویی و فن بیان

یکی از بهترین تکنیک ها برای ارتقای مهارت های کلامی مانند بداهه گویی، مطالعه کتاب ها و مقاله های مرتبط می باشد. بعضی از سخنران های حرفه ای و مشهور که از قدرت بداهه گویی بسیار خوبی بهره مند هستند، تجارب خود را در این زمینه به کتاب و مقاله جهت آموزش به دیگران تبدیل نموده اند. استفاده از این منابع می تواند تکنیک های بداهه گویی و مهارت های فن بیان شما را تقویت کند.

۱۱- مرتبط کردن کلمات مختلف به یکدیگر

با تمرین می توانید کلمات و موضوعات مختلف را به یکدیگر مرتبط کنید و آمادگی بیشتری برای بداهه و ناگهانی صحبت کردن بدست آورید. گاهی اوقات ممکن است در شرایطی قرار بگیرید که نیاز باشد راجب موضوعات متفاوت از هم صحبت کنید؛ در این صورت باید بتوانید به خوبی به صورت جداگانه راجب هر کدام حرف بزنید و در میان صحبتهای خود آنها را به یکدیگر ربط دهید. این موضوع یکی از تکنیک های تقویت بداهه گویی به حساب می‌آید که فن بیان شما را نیز تقویت می‌کند.

۱۲- انتخاب لحن مناسب

انتخاب لحن حرف زدن مناسب یک تکنیک بداهه گویی مهم به شمار می رود، زیرا می تواند تاثیر خوبی بر مخاطبان داشته باشد. شما باید توانایی تغییر لحن و تسلط بر تمام حالتهای صحبت کردن مانند جدی، شوخی، سوالی و … را داشته باشید. به عنوان مثال اگر طی سخنان جدی خود درباره یک موضوعی نیاز است چند جمله را به طنز بیان بیان کنید، باید بتوانید لحن خود را تغییر دهید. زیرا اگر آن جملات طنز را با حالتی جدی بیان کنید تاثیر مثبتی نخواهد داشت. از توانایی تغییر لحن به خوبی می توانید برای رساندن منظور خود به مخاطبان استفاده کنید.

۱۳- تقویت زبان بدن

در کنار تمام مهارتهای کلامی در بداهه گویی، باید زبان بدن خود را نیز تقویت کنید. زبان بدن یکی از تاثیرگذارترین تکنیک های بداهه گویی و فن بیان محسوب می شود زیرا از طریق آن می توانید منظور و مفهوم خود را به درستی و با تاثیر بیشتر به اطرافیان برسانید.

۱۴- تقویت تند گویی

تند گویی یکی از تکنیک های تقویت بداهه گویی به شمار می رود که با تمرین می توانید آن را به خوبی اجرا کنید. هر چقدر شما بتوانید یک متن را با سرعت بیشتر و بدون غلط مطالعه و بازگو کنید، به مهارت بیشتری در صحبت کردن های ناگهانی دست پیدا خواهید کرد. البته باید دقت داشته باشید که تند گویی از چهارچوب خارج نشود و بیشتر از حد مجاز نباشد که حرف ها و کلمات و جملاتتان به درستی ادا نشوند. تندگویی زیاد نیز باعث نرسیدن منظور شما به مخاطب شده و باعث اذیت شدن و کلافگی او می شود.

۱۵- ایجاد هیجان در صحبت کردن

از دیگر تکنیک های بداهه گویی ایجاد هیجان را می توان نام برد. شما با استفاده از کلمات مناسب و زبان بدن درست می توانید باعث ایجاد شور و هیجان در شنونده شوید و نظر او را بیشتر جلب کنید. زمانی که شما راجب یک موضوع با هیجان خاصی حرف بزنید مخاطب علاقه مند می شود تا انتهای قضیه را گوش کند.

۱۶- تقلید ممنوع

برای داشتن یک سخنرانی بداهه خوب و تاثیرگذار باید از افکار خود کمک بگیرید. تقلید کردن حرف ها، تکیه کلام ها و زبان بدن دیگران در بداهه گویی نتیجه مطلوبی نخواهد داشت. شما می توانید از سخنرانی و بداهه گویی افراد موفق و مشهور در این زمینه الهام بگیرید و نکاتی را دریابید اما نباید از روی آن ها کپی و تقلید انجام دهید. استفاده از خلاقیت می تواند تا حد زیادی بداهه گویی شما را جذاب کند.

۱۷- خودباوری

از مهمترین موضوعات در زمینه سخنرانی و مهارتهای کلامی داشتن خودباوری است. شما اگر خود را به طور کامل پذیرفته و به خود اطمینان و اعتماد داشته باشید، می توانید تاثیر بیشتری بر روی مخاطبان بگذارید. برای تقویت بداهه گویی باید خود را باور کنید تا بتوانید از کلمات مناسب استفاده نمایید و اعتماد مخاطبان را بدست آورید. زمانی که شونده ببیند شما با اعتماد به نفس بالا راجب خود و موضوع انتخاب شده صحبت می کنید بیشتر به شما توجه می کند و شما و حرف هایتان را می پذیرد.

۱۸- داشتن صداقت

گاهی اوقات اغراق و بزرگ نمایی های بیجا در بداهه گویی برای جلب نظر مخاطبان نتیجه معکوس در پی خواهد داشت. شما باید با صداقت صحبت کنید و حرفهایتان باورپذیر باشد تا بر مخاطب تاثیر لازم را بگذارد. پر و بال دادن به صحبت ها و سخنرانی ایرادی ندارد اما نباید وارد دروغ و بیهوده گویی شود.

روش ها و قالب های بداهه گویی

بداهه گویی و بدون آمادگی صحبت کردن یک نوع مهارت کلامی محسوب می شود، از این رو مطالعات و بررسی های مختلفی در این زمینه انجام شده است. بداهه گویی دارای اصول مشخصی است و نکات مهم و کاربردی دارد. زمانی که در یک جمع به طور ناگهانی از شما خواسته می شود صحبت کنید، برای داشتن یک سخنرانی خوب و تاثیرگذار بهتر است از این روش ها استفاده کنید. با رعایت اصول بداهه گویی از طریق قالب ها و ترکیبات علمی و از پیش تعیین شده مانند قالب PREP، قالب PEEP، روش ذکر نقاط قوت و ضعف و روش تاکید سه گانه، می توانید مطالب لازم و جذاب را به بهترین شکل ارائه دهید.

یکی از بهترین قالب ها و روش های بداهه گوهی مدل PREP می باشد که از چهار بخش تشکیل شده است:

۱- Point: بیان نکات مهم و اصل مطلب

شما باید در بداهه گویی هدف اصلی از این صحبت کردن را به صورت شفاف مشخص کنید و به درستی منظور اصلی خویش را به مخاطب منتقل نمایید. واضح صحبت کردن یکی از اصول مهم بداهه گویی به شمار می رود. زمانی که شما بگویید دلیل این سخنرانی چیست و قرار است از چه چیزی حرف بزنید، مخاطبان به خوبی در جریان سخنان قرار گرفته و به طور واضح آنها را دریافت می کنند.

۲- Reason: ارائه دلیل برای مطالب

 مرحله دوم از قالب PREP بداهه گویی، استدلال کردن است. باید برای صحبت ها و مطالبی که ارائه می دهید دلیل بیاورید و از حرفی که می زنید دفاع نموده و آن را اثبات کنید. می توانید از عقاید شخصی، پژوهش ها، نتایج علمی، آمارها و … برای نکته اصلی بداهه گویی خود دلیل ارائه دهید. البته این دلایل باید منطقی و درست باشند و از مطرح کردن دلایل پوچ و بیهوده خودداری کنید.

۳- Example: مثال زدن

در این مرحله باید برای حرف هایی که می زنید مثال های مرتبط و قابل درک ارائه دهید. زمانی که برای مطالبی که بر زبان می آورید مثال ها و نمونه های مختلف بیان می کنید، آنها متوجه می شوند حرف های شما درست و قابل اجرا است و اعتبار شما افزایش پیدا می کند. همچنین با استفاده از مثال ها می توانید موضوع و اهمیت آن را بیشتر برای مخاطبان روشن سازید.

۴- Point: بیان مجدد نکات مهم و اصل مطلب

برای اینکه حرف ها و مطالب شما بیشتر و بهتر در ذهن مخاطبان قرار بگیرد باید در مرحله آخر آنها را تکرار کنید. البته باید به صورت جمع و بندی و خلاصه، نکات مهم و اصلی را بازگو نمایید. در این مرحله سعی کنید که صحبت های اولیه و هدف خود از بداهه گویی را به نتیجه گیری مرتبط سازید.

بداهه گویی یک عنصر اصلی و مهم در سخنرانی و فن بیان به شمار می رود و برای هر شخصی مفید واقع می شود. با آموزش دیدن و یادگیری نکات لازم در این زمینه و استفاده از تکنیک های بداهه گویی، می‌توانید با فصاحت کلام و اعتماد به نفس بالا، منظور خود را به صورت خلاصه و مفید به دیگران القا کنید.

مارا در اینستاگرام دنبال کنید